در سال‌های اخیر باب شده که افرادی از گروه پزشکان به نقد روزه و روزه‌داری و به بررسی معایب آن بنشینند و از مضرات گذراندن ساعت‌های طولانی بی‌آب و غذا خبر بدهند.چیزی که مشخصا روزه‌داری را با عارضه‌ی جسمی همراه می‌کند، نه نفسِ روزه، که عادت‌های غلط غذایی است که در طول روزهای عادی هم داریم، منتها این روند در ماه مبارک خودش را بیشتر نشان می‌دهد. بی‌احتیاطی ما در تمام سال باعث می‌شود خاصیت‌های روزه‌داری خود را نشان ندهد و برخی به اشتباه، عوارض رفتارهای تمام سال را گردن عبادت ماه رمضان بیاندازند. با هم می‌خواهیم چند توصیه‌ی پزشکیِ اسلامی، که در همه‌ی اوقات سال به ویژه ایام مهمانی خدا به درد می‌خورد را مرور کنیم.

اشتهایی که واقعی است

طبِ اسلامی، که بر اساس روایات پزشکی معصومین جمع آوری و تدوین شده، اشتها را به دو صورت دسته بندی می‌کند. اشتهای کاذب و اشتهای صادق. اشتهای کاذب، ابتدای احساس ضعف یا تمایل به غذاست که معمولا بر اثر رفتار غلط و نزدیک بودن وعده‌های غذایی در روزهای دیگر سال ایجاد می‌شود. جالب است بدانید که طبق احادیثی که از امام رضا(ع) نقل شده، ناهار یکی از عوامل ایجاد مسمومیت در بدن است و حذف آن بسیار توصیه شده؛ علاوه بر آن نزدیک بودن وعده‌های غذایی به هم و ریزه‌خواری، باعث ترشح مداوم اسید معده شده و در طولانی مدت ضعف معده را به همراه خواهد داشت. پزشکان طب اسلامی می‌گویند روزه‌داری، یکی از مصادیق ایجاد اشتهای صادق است. برای این که بدن ما غذای وعده‌ی قبل را به خوبی هضم کند و واقعا به مواد غذایی جدید احتیاج پیدا کند، تقریبا همین مقدار زمان نیاز است.

کمربند ایمنی را باز نکنید!

باز کردن روزه، بعد از چند ساعت سکون و بی‌کاری معده از کلیدی‌ترین رفتارهای مربوط به روزه داری است. سعی کنیم با چیزهایی مثل خرما و آب جوشیده‌ی ولرم شده‌ که با کمی عسل شیرین شده روزه را باز کنیم. آب جوش و آب سرد برای شروع وعده‌ی افطار توصیه نمی‌شود و عوارضی در پی دارد. به معده‌مان اجازه بدهیم که با سرعت مناسبی رویه‌اش را تغییر دهد. بعد از  باز کردن روزه بهتر است کمی صبر کنیم. فاصله‌ی خواندن نماز برای برگشتن به سفره زمان معقولی است. بعد از آن می‌توانیم با چیز سبکی مانند نان و پنیر یا هلیم و فرنی و حلوا به خوردن افطار ادامه بدهیم. بهتر است شام را بعد از افطار نخوریم و از غذاهای چرپ و سنگین در آن استفاده نکنیم. از ضعف و کم آوردن در طول روزهای آینده نترسیم؛ بدن ما قابلیت تطبیق کامل با این شرایط را دارد. به شرط آن که پیچیدگی‌های آن را بفهمیم و قدم به قدم به عادت‌هایش جهت بدهیم و تربیتش کنیم.

عضو مظلومی که پنهان است

معده یکی از قوی‌ترین و پرکارترین بخش‌های بدن است و برای همین تاثیر بعضی کارها به زودی در آن دیده نمی‌شود اما اگر رفتاری در طولانی مدت تکرار شد، آسیبی به آن می‌رسد که به راحتی قابل جبران نیست. سعی کنیم همراه غذا آب نخوریم؛ معصوم(ع) می‌فرمایند:« اگر می‌خواهید از شکمتان در امان باشید، همراه غذا آب نخورید.» بعد از غذای معمولی، تا نیم ساعت و بعد از غذای چرب تا دو ساعت باید آب را از جلوی دستتان دور کنید! چون باعث فساد غذا در معده است. همچنین ماست و سبزی و سالاد و چیزهایی از این دست، که به غذاهای لطیف معروف اند با غذای عادی توصیه نمی‌شوند. غذای لطیف زودتر از غذای عادی هضم می‌شود و با هم مصرف شدن آن‌ها یک دردسر جدی برای معده است. شاید توجه کرده باشید که مثلا وقتی در خوردن ترشی زیاده روی می‌کنید، احساس ناخوشایندی دارید. خوردن میوه بعد از غذا و آب بعد از میوه هم از جمله عادت‌های اشتباه ماست. تنها میوه‌ای که آب خوردن با آن حتی توصیه هم می‌شود، خرماست. از آن جایی که مصرف این مواد با هم تداخل دارند و زمان بین افطار تا سحر هم محدود است، بهتر است از بعضی از چیزهایی که دلمان می‌خواهد صرف نظر کنیم تا سلامتی‌مان را حفظ کنیم.

گرسنگی و تشنگی، تهدید نیستند

در روایت از پیامبر(ص) هست که: «گرسنگی و بیماری با هم یکجا جمع نمی‌شوند» و در واقع این قوت‌های متفاوت بدنی ماست که ما را در برابر روزه‌داری متفاوت می‌کند. بهتر است به جای غذای حجیم خوردن، از مواد غذایی مغذی استفاده کنیم؛ وقتی بنیه‌ی بدنی قوی‌ای داشته باشیم، بدنمان خودش را با شرایط سخت سازگار می‌کند. یکی از چیزهایی که برای تقویت بنیه توصیه می‌شود انواع «سویق»هاست، که با توجه به نوع طبع و نیاز بدنمان می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم. برای جلوگیری از تشنگی هم نیاز نیست حجم نوشیدنی‌ها را زیاد کنیم. خوردن چیزهایی مانند شربت خاکشیر و آبلیمو که با عسل شیرین شده، نقش مهمی را در رفع تشنگی ایفا می‌کند.

پ.ن: این مطلب به سفارش ماهنامه‌ی پیام زن تدوین شده است.

پ.ن2: با تشکر از دکترهای در دسترس عالم :))